رتبه‌بندی متغیرهای اقتصادی-اجتماعی مؤثر بر تجارت دوجانبه زعفران ایران و شرکای تجاری

تجارت دوجانبه یا دادوستد متقابل به تجارتی گفته می‌شود که بین دو کشور و معمولاً تحت مذاکرات حکومتی انجام می‌شود. تجارت دوجانبه عموماً به‌دلایل سیاسی یا به‌دلیل مشکلاتی که در پرداخت‌ها پیش می‌آید، ترتیب داده می‌شود. تجارت خارجی محصولات کشاورزی به‌علت ارزآوری بالا و پایدار نقش مهمی در گسترش صادرات و واردات کشورهای مختلف بازی می‌کند. درمیان محصولات کشاورزی، زعفران یکی از مهم‌ترین کالاهای صادراتی کشاورزی می‌باشد که سهم زیادی در ایجاد ارزش افزوده بخش کشاورزی دارد. برای حفظ مقام ایران (به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران) در بازارهای جهانی و توسعه بیشتر صادرات این محصول باارزش، شناخت و تعیین درجه اهمیت عوامل مؤثر بر آن، می‌تواند گام مهمی در این راستا باشد. از این‌رو، مطالعه حاضر به‌دنبال بررسی رتبه‌بندی متغیرهای اقتصادی-اجتماعی مؤثر بر تجارت دوجانبه زعفران ایران و شرکای تجاری طی دوره‌زمانی 2016-2007 می‌باشد. بدین‌منظور از الگوی جاذبه و برای تعیین درجه اهمیت عوامل مؤثر از الگوی الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل جاذبه نشان داد که تمام متغیرها معنی‌دار می‌باشند. متغیر حجم واردات، هزینه حمل و نقل و فاصله تأثیر منفی بر تجارت دوجانبه دارند. همچنین نتایج حاصل از الگوریتم ژنتیک نشان می‌دهد که متغیرهای مورد مطالعه با توجه به ضرایب اهمیتشان در زمره متغیرهای تأثیرگذار بر عوامل مؤثر در تجارت دوجانبه زعفران ایران با شرکای تجاری می‌باشند. اندازه عددی آماره ضریب خودهمبستگی نیز بیان‌گر پوشش خوب داده-ها با استفاده از الگوریتم ژنتیک می‌باشد